استفتائات حج

زائرین گرامی :برخی از سوالات مورد نیاز در سفر حج که پاسخ آن بوسیله مراجع عظام در سایت کتابخانه تخصصی امور روحانیون بعثه مقام معظم رهبری سازمان حج و زیارت درج گردیده جهت اطلاع ادامه مطلب را کلیک نمائید

**   1 ـ آیا نماز طواف مستحب را می توان در حال حرکت و راه رفتن خواند؟

* آیة الله تبریزی: مانعی ندارد، والله العالم.

* آیة الله سیستانی: اشکال ندارد.

* آیة الله صافی گلپایگانی: مانع ندارد، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: بلی، می توان

* آیة الله مکارم شیرازی: احتیاط آن است که در حال وقوف بخوانند; زیرا ادلّه جواز نافله در حال حرکت، از اینجا منصرف است.

***   2 ـ آیا کسی که در اعمال عمره یا حج یا خصوص طواف اجیر غیر باشد، می تواند به نیابت از شخص دیگری تبرعاً یا استیجاراً قرآن تلاوت کند.

* آیة الله تبریزی: مانعی ندارد، والله العالم

* آیة الله سیستانی: می تواند.

* آیة الله صافی گلپایگانی: چنانچه مانع اعمال عمره یا حج یا طواف اجیر نباشد خواندن قرآن تبرّعاً یا استیجاراً برای دیگری اشکال ندارد، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: بلی، می تواند

* آیة الله مکارم شیرازی: مانعی ندارد

***   3 ـ در حال طواف نماز مستحب خواندن چه حکمی دارد؟

* آیة الله تبریزی: مشروعیت آن ثابت نیست، والله العالم.

* آیة الله سیستانی: جایز است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: احوط ترک آن است، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: مانعی ندارد.

* آیة الله مکارم شیرازی: اشکالی ندارد.

***   4 ـ در صورتی که لباس نمازگزار از پنبه یا کتان باشد، در جایی که بر فرض تقیّه سجده بر فرش صحیح است، چنانچه بتواند بدون محذور بر لباس خود سجده کند، آیا سجده بر فرش که از پشم یا مواد لاستیکی است مجزی است یا نه؟

* آیة الله تبریزی: چنانچه با رعایت تقیه بتواند بر لباسش سجده کند، باید بر لباس مذکور سجده نماید، والله العالم.

* آیة الله سیستانی: در فرض مذکور مجزی است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در فرض سؤال باید بر لباس خود سجده کند، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: در فرض سؤال، باید به لباسش سجده کند و سجده بر فرش و مواد پلاستیکی مجزی نیست.

* آیة الله مکارم شیرازی: سجده بر پنبه و کتان در فرض سؤال، اولویت دارد.

***   5 ـ آیا استحباب سه روز روزه مستحبی در مدینه منوره برای برآمدن حاجت، اختصاص به مسافر دارد یا برای اهالی مدینه و کسی که قصد عشره دارد نیز مستحب است؟

* آیة الله تبریزی: حکم مزبور اختصاص به مسافر دارد و شامل اهل مدینه نمی شود و در مسافر بین این که نمازش قصر باشد یا به جهت قصد اقامت ده روز نمازش تمام باشد، فرقی نیست، والله العالم.

* آیة الله سیستانی: برای همه مستحب است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: بعید نیست اختصاص به مسافر نداشته باشد، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: استحباب آن به قصد ورود برای غیر مسافر ثابت نیست، بلی رجاءاً مانعی ندارد.

* آیة الله مکارم شیرازی: این حکم مخصوص مسافر است ولی دیگران بر اساس قانون اوّلی هر روزی بخواهند می توانند به قصد حاجت روزه بگیرند.

***   6 ـ جواز اقتدا به اهل سنّت اختصاص به نماز ادا دارد یا نماز قضا را نیز می توان اقتدا کرد؟

* آیة الله تبریزی: نماز قضا را هم می شود با آن ها خواند، لکن شخص باید حمد و سوره را خودش بخواند و لو به این که در نمازهای جهریه به اخفات بخواند، والله العالم.

* آیة الله سیستانی: می تواند نماز قضا را نیز بخواند ولی به هر حال باید قرائت خود را بخواند و حکم جماعت را ندارد.

* آیة الله صافی گلپایگانی: مختص به نماز ادا است، والله العالم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: اختصاص به نماز ادا ندارد.

* آیة الله مکارم شیرازی: تفاوتی نمی کند.

***   س7 ـ زنی به تصور این که مستحاضه است در میقات محرم شده و با انجام وظایف مستحاضه اعمال عمره تمتّع را به جا آورده، پس از اعمال متوجه شده که حائض بوده، وظیفه او نسبت به اعمال عمره و حج چیست؟

* آیة الله تبریزی: در فرض مزبورکه زن در زمان احرام حائض بوده، چنانچه وقت برای انجام اعمال، بعد از پاک شدن ازحیض دارد، باید اعمال را اعاده کند و اگر وقت وسعت انجام اعمال را ندارد، با همان احرامی که بسته حج افراد را به جا می آورد و در صورت تمکّن، باید بعد از آن، عمره مفرده به جا آورد.

* آیة الله سیستانی: اگر تا قبل از وقت حج، فرصتِ انجام اعمال عمره را دارد، باید صبر کند و اعمال را پس از پاکی، دوباره انجام دهد و اگر فرصت نباشد باید حج افراد انجام دهد و پس از اعمال، اگر ممکن بود، عمره مفرده انجام دهد.

* آیة الله صافی گلپایگانی: زن مذکور محرم است، بنابراین اگر پاک شود و وقت برای عمره تمتع باقی باشد، مجدداً اعمال عمره را انجام می دهد و اگر وقت برای انجام عمره نباشد، به طوری که بتواند وقوف عرفات را درک کند، حجّش بدل به افراد می شود; یعنی با همان احرام بعد از پاکی و غسل، نیت حجّ افراد می کند و اعمال حج را تا آخر انجام می دهد و قربانی ندارد و بعد از حج هم، عمره به جا می آورد و همین حجش مجزی است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: اگر وقت برای اعاده اعمال عمره تمتع دارد، طواف و نماز را اعاده کند و احتیاطاً سعی و تقصیر را نیز اعاده نماید، ولی اگر وقت ندارد، حج افراد انجام دهد (حجش مبدّل به افراد می شود) وپس از حج، عمره مفرده به جا آورد.

* آیة الله مکارم شیرازی: باید طواف ها و نماز طواف را از سر بگیرد و احتیاط این است که اگر در مکه حاضر است، بقیه اعمال; مانند سعی و تقصیر را نیز اعاده کند ولی کفاره ای بر او نیست.

***   8 ـ آیا استحباب غسل ورود به مسجدالحرام تنها برای قادم و کسی است که اعمال عمره به جای می آورد یا برای هر مرتبه رفتن به مسجدالحرام نیز مستحب است؟

* آیة الله تبریزی: غسل دخول مسجد الحرام، که همان غسل برای دخول مکه و حرم است، اختصاص به قادم و کسی که اعمال را به جا می آورد، دارد.

* آیة الله سیستانی: استحباب آن حتی برای قادم ثابت نیست.

* آیة الله صافی گلپایگانی: بعید نیست برای هر وارد به مسجد باشد و در هر مرتبه.

* آیة الله فاضل لنکرانی: برای هر مرتبه رفتن به مسجد الحرام نیز مستحب است.

* آیة الله مکارم شیرازی: به قصد رجا مانعی ندارد.

***   9 ـ کسی که حسّ بویایی ندارد یا به علت زکام و سرماخوردگی بویی را احساس نمی کند، استعمال طیب و عطر زدن به بدن و لباس و گرفتن بینی از بوی بد بر او حرام است یا نه؟

* آیة الله تبریزی: استعمال طیب بر او حرام است و نسبت به گرفتن بینی از بو، چنانچه شخص بو را احساس می کند ولو مختصر، گرفتن بینی از بوی بد جایز نیست.

* آیة الله سیستانی: استعمال و عطر زدن حرام است ولی اگر احساس بودی بد نمی کند گرفتن بینی حرام نیست.

* آیة الله صافی گلپایگانی: استعمال طیب وگرفتن بینی از بوی بد برای چنین کسی هم حرام است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: بلی، در فرض سؤال نیز استعمال طیب و عطر زدن و بینی را از بوی بد گرفتن حرام است.

* آیة الله مکارم شیرازی: استعمال عطر برای او نیز اشکال دارد ولی گرفتن بینی از بوهای خوب و بد لازم نیست.

***   10 ـ آیا برای کسی که خودش محرم نیست جایز است چیزی روی سر مرد محرمی بیندازد، مثلا محرمی که خوابیده پتو را روی سر او بیندازد و چنانچه محرم باشد چه حکمی دارد؟

* آیة الله تبریزی: جایز نیست.

* آیة الله سیستانی: در هر دو فرض جایز نیست

* آیة الله صافی گلپایگانی: دلیلی بر منع آن نرسیده است; چه محل باشد چه محرم.

* آیة الله فاضل لنکرانی: خیر جایز نیست ولو مُحرم نباشد.

* آیة الله مکارم شیرازی: احتیاط ترک این امور است.

***   11 ـ اگر مرد محرم به غیر محرم بگوید وقتی که خواب رفتم پتو را روی سرم بینداز، چه حکمی دارد؟ و بر فرض که او هم به این درخواست عمل کند کفاره واجب می شود یا نه و بر فرض وجوب، کفاره بر عهده چه کسی است؟

* آیة الله تبریزی: عمل مزبور جایز نیست و در فرض ارتکاب کفاره ندارد.

* آیة الله سیستانی: نه درخواست جایز است و نه عمل ولی کفاره ندارد.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در فرض سؤال، حرمت آن معلوم نیست و کفاره هم ندارد.

* آیة الله فاضل لنکرانی: نباید بیندازد، ولی چنانچه انداخت کفاره بر عهده هیچ کدام نیست، بلی محرم به محض بیدار شدن و توجه باید پتو را بردارد و الا بنابر احتیاط واجب باید کفاره بدهد.

* آیة الله مکارم شیرازی: جایز نیست .

***   12 ـ در برخی موارد، زائران بیت الله الحرام یا سایر مسافران، وقت نماز در هواپیما هستند، با توجه به این که نماز در هواپیما معمولاً مانع استقرار و طمأنینه نیست، در صورتی که سایر شرایط، مثل قیام و قبله و رکوع و سجود مراعات شود، آیا در صورت علم یا احتمال این که پیش از اتمام وقت نماز به مقصد می رسند و می توانند نماز را پس از پیاده شدن از هواپیما بخوانند، نماز در هواپیما کفایت می کند یا باید تأخیر بیندازند و در صورتی که نماز را در آن حال خواندند و پیش از اتمام وقت نماز پیاده شدند، اعاده نماز لازم است یا نه؟

* آیة الله تبریزی: چنانچه احتمال بدهند که تا آخر وقت هواپیما به زمین ننشیند می تواند در هواپیما نماز بخوانند و اگر پیش از اتمام وقت هواپیما به زمین نشست نمازشان را اعاده کنند.

* آیة الله سیستانی: در فرض مذکور نماز در هواپیما کافی است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در صورت علم باید تأخیر نماید و در صورت احتمال، احوط خواندن و چنانچه قبل از گذشتن وقت به مقصد رسید اعاده است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: به طور کلی مکان نماز گزار باید بی حرکت باشد و باید بتوانند تا پایان نماز شرایط نماز را رعایت کنند لذا در فرض سؤال، در سعه وقت تأخیر بیندازند و اگر بواسطه تنگی وقت ناچار باشند نماز بخوانند باید به قدری که ممکن است رعایت شرایط را بنمایند و در این صورت اعاده لازم نیست.

* آیة الله مکارم شیرازی: چنین نمازی صحیح است و اعاده ندارد.

***   13 ـ وضو گرفتن از آب های خنک مسجدالحرام و اطراف آن ـ که برای آشامیدن اختصاص داده اند; اعم از کلمن ها و شیرها ـ چه حکمی دارد؟

* آیة الله تبریزی: چنانچه موجب اعتراض و توهین به حجاج از مؤمنین بشود باید اجتناب کنند.

* آیة الله سیستانی: جایز نیست.

* آیة الله صافی گلپایگانی: محل اشکال است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: وضو نگیرند و اگر عالماً عامداً وضو گرفتند برای نماز به آن اکتفا نکنند.

* آیة الله مکارم شیرازی: اشکال دارد.

***   14 ـ حدّ منی آیا جمره عقبه است یا خود عقبه که گردنه بزرگی است؟

* آیة الله تبریزی: بیش از جمره عقبه است، به اندازه ای که رمی در داخل منا واقع می شود و در مورد شک در مورد نفر و کوچ از منا احتیاط کنند و اکتفا به اقلّ بشود و از قدر متیقن از منا، کوچ بعد از زوال انجام شود.

* آیة الله سیستانی: جمره حد منا است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: حد منا را اعلام مخصوصه معین کرده است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: حد منا از ناحیه مکه، خود عقبه است.

* آیة الله مکارم شیرازی: حد منا با علامت مخصوصی مشخص شده است.

***   15 ـ اگر اعلم در مسأله ای فتوا نداده و تنها احتیاط واجب کرده است، ولی فالأعلم آن احتیاط را ندارد، آیا لازم است مقلِّد اعلم بداند مرجعش احتیاط واجب کرده و باید نیت رجوع به فالأعلم کند، یا همین که در مقام انجام وظیفه شرعی بوده و عملش طبق فتوای فالأعلم است کافی است؟ به عبارت دیگر، اگر اعلم مثلاً در احرام از مکه قدیم احتیاط واجب است، ولی فالأعلم چنین احتیاطی نداشته، و مقلِّد اعلم از مکه جدید محرم شده و بعد از اعمال حج فهمیده است که اعلم چنین احتیاطی داشته، آیا عملش صحیح است یا خیر؟ و اکنون چه وظیفه ای دارد؟

از آنجا که سؤال های فوق بیشتر مورد استفاده روحانیان کاروان ها می باشد، اگر در پاسخ ها اشاره ای اجمالی به دلیل هم بشود موجب مزید امتنان است.

* آیة الله تبریزی: پس از فهمیدن فتوای فالأعلم در تصحیح عمل، به فتوای وی استناد می کند.

باید برای ادله به کتب استدلالی مراجعه شود.

* آیة الله سیستانی: اگر مطابقت با فتوای کسی که می تواند از او تقلید کند داشته باشد، الآن می تواند به او رجوع کند.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در فرض سؤال، بعد از خاتمه اعمال نیت کند که آنچه انجام داده ام بر طبق نظر فالأعلم باشد اشکال ندارد البته مشروط به این که هنگام احرام از مکه جدید قصد قربت از او متمشی شده باشد.

* آیة الله فاضل لنکرانی: همین که عمل مطابق فتوای مشهور باشد صحیح است و نیت رجوع و حتی گفتن و ارجاع دادن لازم نیست. بلی اگر سؤال کردند باید گفت و اگر بعد از عمل متوجه آن احتیاط شدند اعاده لازم نیست، هرچند اگر بخواهند طبق احتیاط اعاده و عمل کنند مانعی ندارد.

* آیة الله مکارم شیرازی: بعد از اعمال حج رجوع به فالأعلم می کند و چون عمل گذشته او با آن هماهنگ است، اعاده لازم نیست.

***   16 ـ شخصی با فیش میّت اگر از سایر ورثه اجازه بگیرد می تواند به حج مشرف شود، آیا استجازه از سایر ورثه، به عنوان مقدمه واجب مثل ثبت نام و تهیه بلیت و امثال آن، واجب است یا نه و نیز با فرض عدم استجازه، چنانچه با همان فیش به حج برود و سایر شرایط را داشته باشد، حج او صحیح است و کفایت از حَجّة الاسلام می کند یا نه؟

* آیة الله تبریزی: بنابر احتیاط باید اجازه بقیه ورثه را تحصیل نماید.

* آیة الله سیستانی: اگر از سایر جهات مستطیع باشد و تمکّن مالی در مورد پرداخت حق سایر ورثه در فیش نیز داشته باشد حج بر او واجب است و باید مقدمات را تهیه کند و دراین فرض اگر بدون اجازه از فیش استفاده کند، حجش صحیح و مجزی است وبدهکار حق ورثه است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در فرض شب استجازه لازم نیست، چون تحصیل استطاعت است که واجب نیست. و اگر بدون اجازه برود، هرچند گناه کرده لکن اگر در میقات شرایط استطاعت در او باشد حج صحیح و مجزی از حجّة الاسلام است.

* آیة الله فاضل لنکرانی: تصرّف در فیش، که مشترک است، باید با رضایت و اجازه همه ورثه باشد ولی اگر استجازه نکرد، هرچند معصیت کرده است ولی حج او صحیح است و کفایت از حَجّة الاسلام می کند، اما باید رضایت ورثه را تحصیل نماید.

* آیة الله مکارم شیرازی: استجازه کردن لازم نیست ولی اگر استجازه کند و اجازه دهند و سایر شرایط را داشته باشد مستطیع می شود.

***   17 ـ با توجه به این که بانوان می توانند رمی روز دهم را شب انجام دهند، آیا حتماً باید شب عید باشد یا شب یازدهم نیز جایز است و در فرض جواز، در صورتی که زن در اعمال حج نایب دیگری باشد، چه صورت دارد؟

* آیة الله تبریزی: زنها می توانند رمی روز دهم را در شب عید انجام دهند و در حکم مزبور بین این که زن برای خود حج انجام دهد یا نایب دیگری باشد فرقی نیست.

* آیة الله سیستانی: فقط در شب عید جایز است.

* آیة الله صافی گلپایگانی: باید شب دهم باشد; چه نایب باشد چه برای خودش باشد.

* آیة الله فاضل لنکرانی: شب یازدهم نیز جایز است هرچند نایب در حج باشد. بلی رمی روز یازدهم را در صورتی می تواند شب انجام دهد که از رمی در روز معذور باشد.

* آیة الله مکارم شیرازی: هر دو جایز است و ضرری به نیابت نمی زند.

***   18 ـ خارج شدن از شهر مکه و منا، مثلا رفتن به جده، مدینه یا طائف در موارد ذیل چه حکمی دارد؟

الف: پس از اعمال روز عید قربان پیش از اعمال مکّه.

ب: در روز یازدهم پس از رمی جمرات.

ج: پس از بیتوته نیمه اوّل شب یازدهم یا دوازدهم.

د: پس از اعمال ایام تشریق، پیش از اعمال مکّه.

* آیة الله تبریزی: خارج شدن از مکه و توابع آن، قبل از اعمال مکه و تمام کردن آن جایز نیست.

* آیة الله سیستانی: اشکال ندارد مگر اینکه در ماه ذی قعده مُحرم به احرام عمره تمتع شده بود که در این صورت برای برگشت باید محرم به عمره مفرده شده و داخل مکه بشود.

* آیة الله صافی گلپایگانی: در هیچ یک از موارد مذکور جایز نیست.

* آیة الله فاضل لنکرانی: احتیاط واجب است که تا اعمال حج تمام نشده از مکه و منا خارج نشود مگر این که اطمینان داشته باشد که برای اتمام اعمال بر می گردد.

* آیة الله مکارم شیرازی: احتیاط آن است تا اعمال را تکمیل نکرده خارج نشود.